سوئیس با وجود اندازه کوچک، یکی از پیشروترین کشورهای دنیا در زمینه آموزش عالی است. دانشگاههای این کشور همواره در صدر رتبهبندیهای جهانی قرار میگیرند و برنامههای ارشد آن به دلیل استاندارد بالای آموزشی، ارتباط نزدیک با صنعت و فرصتهای تحقیقاتی فراوان مشهورند. بر اساس رتبهبندیهای ۲۰۲۵، مؤسسه فنآوری فدرال زوریخ (ETH Zurich) در رتبه هفتم QS و یازدهم THE قرار دارد و پلی تکنیک فدرال لوزان (EPFL) نیز در رتبه بیستودوم QS قرار گرفته است. علاوهبراین، دانشگاههای زوریخ، ژنو، لوزان، برن و بازل نیز جزء ۲۰۰ دانشگاه برتر جهان هستند. این کیفیت آموزش، همراه با ثبات سیاسی، سیستم مالی نیرومند و چندزبانه بودن جامعه، سوئیس را به مقصدی جذاب برای تحصیل در مقطع ارشد تبدیل کرده است.
همچنین بخوانید: راهنمای جامع مهاجرت تحصیلی | مهاجرت تحصیلی به سوئیس | هزینه اپلای و زندگی در سوئیس
چرا تحصیل در مقطع ارشد در سوئیس؟
- کیفیت آموزشی و اعتبار بینالمللی: دانشگاههای سوئیس در حوزههای مهندسی، علوم طبیعی، پزشکی و مدیریت شهرت جهانی دارند. بسیاری از برنامهها به زبان انگلیسی ارائه میشوند و با استانداردهای آموزشی بینالمللی همخوانی دارند.
- زبانهای رسمی متعدد: سوئیس سه زبان رسمی (آلمانی، فرانسوی و ایتالیایی) دارد و بسیاری از برنامههای ارشد به زبان انگلیسی برگزار میشوند. این وضعیت به دانشجویان امکان میدهد مهارتهای زبانی خود را گسترش دهند.
- ارتباط با صنعت و فرصتهای تحقیقاتی: دانشگاههای سوئیس ارتباط نزدیکی با شرکتها و مؤسسات تحقیقاتی دارند. دانشجویان میتوانند در پروژههای صنعتی یا آزمایشگاههای تحقیقاتی مشارکت کنند و از تجهیزات پیشرفته بهرهمند شوند.
- امنیت و کیفیت زندگی: سوئیس بهعنوان یکی از امنترین کشورهای دنیا شناخته میشود و کیفیت زندگی در شهرهایی مانند زوریخ، لوزان و ژنو بالاست. هرچند هزینههای زندگی بالاست، اما زیرساختهای رفاهی، سیستم حمل و نقل کارآمد و طبیعت بکر این کشور، اقامت در سوئیس را لذتبخش میکند.
شرایط پذیرش و مدارک مورد نیاز
مدرک تحصیلی و معدل
برای پذیرش در مقطع ارشد، داشتن مدرک کارشناسی مرتبط الزامی است. دانشگاههایی مانند ETH Zurich و EPFL از متقاضیان میخواهند در ۱۰ تا ۱۵ درصد برتر دورهی کارشناسی خود باشند و نمرات دروس تخصصی را در سطح عالی ارائه دهند. بسیاری از دانشگاهها حداقل معدل مشخصی اعلام نمیکنند، اما داشتن رزومه قوی و عملکرد علمی بالا نقش مهمی در پذیرش دارد.
مهارت زبان
با توجه به چندزبانه بودن سوئیس، برخی برنامهها به زبان آلمانی، فرانسوی یا ایتالیایی و بسیاری از برنامههای ارشد به زبان انگلیسی ارائه میشوند. دانشگاه زوریخ (UZH) به عنوان مثال، برای برنامههای انگلیسی سطح IELTS 7 (حداقل ۶٫۵ در بخش گفتاری و نوشتاری) یا TOEFL iBT 100 با حداقل ۲۵ در گفتار و ۲۶ در نوشتار را الزامی میداند. برخی برنامهها نیز کمرج کمبریج C1 یا C2 را میپذیرند. برای زبانهای رسمی سوئیس، آزمونهای DSH و TestDaF برای آلمانی و DELF/DALF برای فرانسوی از سوی دانشگاهها پذیرفته میشوند.
مدارک و مستندات
طبق راهنمای عمومی پذیرش دانشگاههای سوئیس، مدارک زیر باید در زمان اپلای ارائه شوند:
- فرم درخواست آنلاین دانشگاه و پرداخت هزینه بررسی (بین ۲۵۰ تا ۵۰۰ فرانک بسته به دانشگاه).
- کپی گذرنامه یا کارت شناسایی معتبر.
- ریزنمرات رسمی و ترجمه شده کارشناسی و مدرک پایان تحصیل.
- گواهی زبان (انگلیسی یا یکی از زبانهای رسمی سوئیس) در سطح مورد نیاز.
- رزومه (CV) و انگیزهنامه (Statement of Purpose) که اهداف تحصیلی و تحقیقاتی را توضیح میدهد.
- حداقل دو توصیهنامه از اساتید یا کارفرمایان.
- اثبات توانایی مالی جهت پرداخت شهریه و هزینههای زندگی (صورتحساب بانکی یا نامه پشتیبانی).
مهلتها و زمانبندی
مهلتهای ارسال درخواست بسته به دانشگاه و ترم متفاوت است. به طور معمول، برای پذیرش در ترم پاییز، درخواستها باید بین دسامبر تا آوریل ارسال شوند، و برای ترم بهار از مه تا نوامبر. دانشگاه ETH Zurich برای متقاضیان بینالمللی دورههای ارشد، مهلت اپلای را از ۱ نوامبر تا ۳۰ نوامبر ۲۰۲۵ اعلام کرده است، در حالی که دانشجویان دارای مدرک کارشناسی از سوئیس میتوانند بین ۱ تا ۳۰ آوریل ۲۰۲۵ اقدام کنند.
فرآیند اپلای گام به گام
۱. انتخاب رشته و دانشگاه: ابتدا رشتهی مورد علاقه و دانشگاه مناسب را انتخاب کنید. وبسایت رسمی هر دانشگاه اطلاعات کاملی درباره برنامهها، زبان تدریس، هزینه و شرایط پذیرش ارائه میدهد.
- بررسی شرایط و مدارک: شرایط زبان، معدل و مدارک مورد نیاز را در وبسایت دانشگاه بررسی کرده و مدارک خود را آماده کنید. تهیه رزومه حرفهای و انگیزهنامه شفاف اهمیت دارد.
- ثبتنام آنلاین و پرداخت هزینه: از طریق پورتال دانشگاه، فرم درخواست را تکمیل و هزینه بررسی پرونده را پرداخت کنید. سپس مدارک دیجیتال (اسکنها) را بارگذاری کنید.
- ارسال مدارک پستی (در صورت نیاز): برخی دانشگاهها پس از بررسی اولیه، نسخه چاپی مدارک را درخواست میکنند.
- پیگیری درخواست و دریافت پذیرش: درخواستها معمولاً طی چند ماه بررسی میشوند. پس از دریافت پذیرش، لازم است جای خود را تأیید و مبلغ اولیه شهریه را پرداخت کنید.
- درخواست ویزای تحصیلی: پس از دریافت پذیرش رسمی، دانشجویان خارج از اتحادیه اروپا باید برای ویزای D اقدام کنند (بخش «ویزا و اقامت» را ببینید).
- ثبت نام در سوئیس: پس از ورود، ظرف ۱۴ روز باید در اداره ثبت محلی ثبتنام کرده و اجازه اقامت دانشجویی دریافت کنید.
دانشگاههای برتر سوئیس در مقطع ارشد
| دانشگاه | جایگاه در رتبهبندیهای جهانی ۲۰۲۵ | توضیحات مختصر |
|---|---|---|
| ETH Zurich – مؤسسه فناوری فدرال زوریخ | QS: 7 THE: 11 |
برترین دانشگاه سوئیس و یکی از مؤسسات فنی برتر جهان؛ پیشتاز در مهندسی، علوم پایه، علوم رایانه و معماری. همکاری گسترده با صنایع و پروژههای بینالمللی. |
| EPFL – پلیتکنیک فدرال لوزان | QS: 22 THE: 32 |
شناختهشده در مهندسی برق، علوم رایانه، مواد و فناوریهای نو؛ دارای پردیس مدرن در کنار دریاچه ژنو و محیطی بینالمللی برای پژوهش. |
| University of Zurich (UZH) | QS: ~100 | بزرگترین دانشگاه سوئیس با برنامههای قوی در پزشکی، اقتصاد و علوم اجتماعی؛ بسیاری از دورهها به زبان انگلیسی ارائه میشوند. |
| University of Geneva | QS: ~150 | دارای رشتههای روابط بینالملل، اقتصاد و علوم سیاسی؛ مجاور سازمانهای جهانی در ژنو، با رویکرد بینالمللی قوی. |
| University of Basel / Bern / Lausanne | QS: 150–200 | از قدیمیترین دانشگاههای اروپا؛ برتری در پزشکی، زیستشناسی، حقوق و علوم انسانی. تمرکز بالا بر پژوهشهای کاربردی. |
| University of St. Gallen (HSG) | مدیریت و اقتصاد (در میان ۱۰ مدرسه برتر اروپا) | یکی از معتبرترین دانشگاههای مدیریت در اروپا؛ برنامههای کارشناسی ارشد و MBA شهرت جهانی دارند. |
🔹 رتبهها بر اساس QS World University Rankings 2025 و Times Higher Education 2025 تنظیم شدهاند. 🔹 دادهها از وبسایت رسمی هر دانشگاه و منابع معتبر آماری تأیید شدهاند.
هزینههای تحصیل و زندگی در سال ۲۰۲۵
۱. شهریه دانشگاهها
در سوئیس، دانشگاههای دولتی شهریهای نسبتاً پایین دارند. شهریه سالانه برای برنامههای ارشد بین ۵۰۰ تا ۹۵۰ فرانک سوئیس در هر ترم است. بر اساس دادههای ۲۰۲۵، شهریه ترم اول در برخی دانشگاهها به شرح زیر است:
- ETH Zurich و EPFL: ۷۳۰ فرانک در هر ترم.
- University of Zurich: ۷۲۰ فرانک در هر ترم.
- University of Basel: ۸۵۰ فرانک در هر ترم.
- University of Lausanne: ۵۸۰ فرانک در هر ترم.
- University of Geneva: ۵۰۰ فرانک در هر ترم.
- University of Bern: ۷۵۰ فرانک برای دانشجویان سوئیسی و ۹۵۰ فرانک برای بینالمللیها.
- University of St. Gallen: ۱٬۲۲۹ فرانک برای سوئیسیها و ۳٬۱۲۶ فرانک برای دانشجویان خارجی.
دانشگاههای خصوصی و مدارس بازرگانی ممکن است شهریههای بالاتری داشته باشند (تا ۴۳٬۰۰۰ یورو در سال).
۲. هزینههای زندگی
هزینههای زندگی در سوئیس بالاست و بسته به شهر متفاوت است. طبق آمار ۲۰۲۵، هزینه زندگی ماهانه دانشجویان بین ۳٬۰۰۰ تا ۵٬۰۰۰ فرانک متغیر است. این هزینه شامل موارد زیر است:
- مسکن: خوابگاه دانشجویی بین ۵۰۰ تا ۸۰۰ فرانک و اجاره آپارتمان خصوصی ۱٬۵۰۰ تا ۳٬۰۰۰ فرانک در ماه.
- غذا و خواربار: حدود ۶۰۰ فرانک در ماه.
- حملونقل عمومی: کارت حملونقل ماهانه بین ۷۰ تا ۱۲۰ فرانک (برخی شهرها تا ۸۵ فرانک).
- بیمه سلامت: در سوئیس اجباری است؛ برای دانشجویان بین ۲۵۰ تا ۳۳۰ فرانک در ماه.
- هزینههای متفرقه (تفریح، کتاب، پوشاک): حدود ۳۱۵ فرانک در ماه.
دانشگاه سنت گالن توصیه میکند دانشجویان بینالمللی سالانه ۲۵٬۰۰۰ تا ۳۰٬۰۰۰ فرانک برای هزینههای زندگی کنار بگذارند. این برآورد شامل اجاره (حدود ۶۶۵ فرانک), غذا (۴۱۵ فرانک), حملونقل (۱۸۰ فرانک), بیمه سلامت (۲۳۰ فرانک) و سایر هزینههاست.
بورسیهها و کمکهزینههای مالی
۱. بورسیه دولتی سوئیس
دولت سوئیس هر ساله بورسیههای تعالی فدرال (Swiss Government Excellence Scholarships) را برای دانشجویان و پژوهشگران خارجی ارائه میکند. این بورسیهها شامل دو نوع هستند: بورسیههای پژوهشی برای تحقیقات دوره ارشد یا دکتری و بورسیههای هنر برای دانشجویان رشتههای هنری. متقاضیان باید مدرک کارشناسی یا کارشناسی ارشد داشته باشند و یک پروژه تحقیقاتی با کیفیت ارائه دهند. فراخوان این بورسیهها در ماه اوت منتشر میشود و آخرین مهلت ارسال درخواستها بین سپتامبر تا دسامبر است؛ شروع بورسیهها از سپتامبر ۲۰۲۵ خواهد بود. مبلغ بورسیه بسته به مقطع و دانشگاه بین ۹٬۲۰۰ تا ۱۳٬۷۰۰ یورو در سال متغیر است و معمولاً شامل کمک هزینه زندگی و بیمه درمانی میشود.
۲. بورسیه دانشگاهی
بسیاری از دانشگاههای سوئیس بورسیههای اختصاصی ارائه میدهند. یکی از مشهورترین برنامهها بورسیه تعالی و فرصت ETH Zurich (ETH Zurich Excellence Scholarship & Opportunity Programme – ESOP) است. این بورسیه برای دانشجویانی که در ۱۰ درصد برتر دوره کارشناسی خود قرار دارند در نظر گرفته شده و علاوه بر معافیت کامل از شهریه، ۱۲٬۰۰۰ فرانک در هر ترم برای پوشش هزینههای زندگی و تحصیل پرداخت میکند. مهلت درخواست ESOP از ۱ تا ۳۰ نوامبر ۲۰۲۵ است.
دانشگاههای ژنو، لوزان, بازل و زوریخ نیز بورسیههایی مبتنی بر شایستگی یا نیاز مالی ارائه میکنند. برخی بورسیهها شامل معافیت از شهریه و پرداخت ماهانه برای هزینههای زندگی هستند. همچنین، مؤسسات خارجی و بنیادهای خصوصی (مانند Erasmus+ و SNF) کمکهزینههای محدودی به دانشجویان ارشد میدهند.
۳. کار پارهوقت
دانشجویان بینالمللی در طول تحصیل میتوانند حداکثر ۱۵ ساعت در هفته کار کنند, اما اجازه کار تماموقت در تعطیلات وجود دارد. این درآمد میتواند بخشی از هزینههای زندگی را پوشش دهد، اما برای حفظ ویزا نباید از تحصیل غافل شد.
ویزای تحصیلی و اقامت
۱. انواع ویزای دانشجویی
سوئیس دو نوع ویزای دانشجویی دارد:
- ویزای نوع C – برای دورههای کوتاهمدت (کمتر از ۹۰ روز) و اغلب مورد استفادهی دورههای تابستانی یا زبان است.
- ویزای نوع D – برای برنامههای بلندمدت از جمله مقطع ارشد. دانشجویان خارج از اتحادیه اروپا/منطقه آزاد تجارت اروپا باید حداقل سه ماه قبل از شروع ترم برای این ویزا اقدام کنند.
۲. مدارک لازم برای ویزای نوع D
بر اساس راهنمای دانشگاه زوریخ و سایت educations.com, مدارک زیر هنگام درخواست ویزای دانشجویی مورد نیاز است:
- گذرنامه معتبر با حداقل اعتبار شش ماه و چند قطعه عکس.
- نامه پذیرش رسمی از دانشگاه.
- فرم درخواست ویزا و فرم درخواست اجازه اقامت (در برخی سفارتها).
- اثبات توان مالی: باید نشان دهید که سالانه حداقل ۲۱٬۰۰۰ فرانک در یک حساب بانکی سوئیسی دارید یا نامه اسپانسرینگ ارائه دهید. برای دریافت ویزا و اجازه اقامت پس از ورود، مدارک مالی حیاتی است.
- بیمه سلامت معتبر.
- قرارداد اجاره یا مدرکی مبنی بر داشتن محل اقامت.
- رزومه و انگیزهنامه.
- پرداخت هزینههای ویزا (حدود ۵۰ تا ۱۰۰ فرانک به علاوه ۹۵ فرانک برای پردازش).
پس از ورود به سوئیس، باید ظرف ۱۴ روز در اداره محلی ثبتنام کرده و اجازه اقامت دانشجویی را دریافت کنید. هزینه صدور اجازه اقامت حدود ۱۶۲ فرانک است.
۳. نکات مهم
- عدم تغییر نوع ویزا: نمیتوانید با ویزای توریستی وارد شوید و آن را به ویزای دانشجویی تبدیل کنید؛ حتماً پیشاپیش از سفارت درخواست ویزا کنید.
- اعتبار ویزا: ویزای دانشجویی معمولاً از ۲ تا ۳ هفته قبل از شروع ترم معتبر است و باید هر سال تمدید شود.
- گواهی زبان: اکثر دانشگاهها از شما میخواهند گواهی زبان را حداکثر تا زمان اتمام مهلت ثبت نام ارائه کنید.
فرصتهای شغلی پس از پایان تحصیل
۱. اقامت برای جستوجوی کار
در سوئیس بهطور رسمی چیزی با عنوان «ویزای کار پس از تحصیل» وجود ندارد. دانشجویان غیر اروپایی پس از فارغالتحصیلی میتوانند اجازه اقامت خود را به مدت حداکثر شش ماه تمدید کنند تا بهدنبال کار مرتبط با رشتهی خود بگردند. این شش ماه از تاریخ فارغالتحصیلی محاسبه میشود و نه از تاریخ انقضای اجازه اقامت؛ بهعبارت دیگر اگر سه ماه پس از فارغالتحصیلی درخواست دهید، تنها سه ماه باقیمانده دریافت خواهید کرد. برای این تمدید باید:
- درخواست جدید را پیش از پایان اعتبار اجازه اقامت دانشجویی ارسال کنید.
- کپی مدرک فارغالتحصیلی یا نامهای رسمی مبنی بر اتمام موفق تحصیل ارائه دهید.
- مدرک مالی نشان دهید که حداقل ۱۰٬۵۰۰ فرانک برای شش ماه آینده در حساب خود دارید.
- دلیل تمدید (یافتن کار مرتبط با رشته) را مشخص کنید.
طبق راهنمای رسمی ETH Zurich، این اجازه عموماً با مجوز اقامت نوع L صادر میشود و محدودیتهای اشتغال پارهوقت مشابه زمان تحصیل باقی میماند.
۲. شرایط دریافت اجازه کار پس از یافتن شغل
اگر در دورهی جستوجو کار موفق به یافتن شغل تماموقت شوید، کارفرما باید برای دریافت اجازه کار اقدام کند. اداره مهاجرت سوئیس اولویت را به شهروندان سوئیسی و اتحادیه اروپا میدهد؛ بنابراین کارفرما باید ثابت کند که فرد شایستهای برای این سمت در بازار داخلی پیدا نشده است. همچنین حقوق و شرایط کاری باید مطابق استانداردهای سوئیس باشد. پس از صدور اجازه کار، میتوانید با اقامت کاری در سوئیس بمانید.
۳. چشمانداز بازار کار
سوئیس در زمینههای مهندسی، فناوری اطلاعات، علوم زیستی، امور مالی و مدیریت فرصتهای مناسبی دارد. نرخ بیکاری پایین و میانگین حقوق بالا است؛ با این حال رقابت برای مشاغل تخصصی بسیار فشرده و فرآیند اخذ اجازه کار برای اتباع غیر اتحادیه اروپا پیچیده است. تسلط به زبان رسمی منطقه (آلمانی، فرانسوی یا ایتالیایی) شانس استخدام را افزایش میدهد.
نتیجهگیری
تحصیل در مقطع ارشد در سوئیس فرصتی بینظیر برای ارتقای علمی، تجربهی زندگی در کشوری امن و مدرن و ایجاد شبکهای بینالمللی است. با وجود هزینههای نسبتاً بالا، کیفیت آموزش و فرصتهای تحقیقاتی، این سرمایهگذاری را توجیه میکند. برای موفقیت، باید از شرایط پذیرش، مهلتها و مدارک لازم آگاه باشید، بهبود مهارت زبان را جدی بگیرید و از بورسیهها و کمکهزینههای مالی استفاده کنید. همچنین باید برنامهریزی دقیقی برای هزینههای زندگی و فرآیند اخذ ویزا داشته باشید. اگر پس از اتمام تحصیل قصد کار در سوئیس را دارید، از همان ابتدا به فکر ایجاد شبکه حرفهای و یادگیری زبان باشید و در مهلت قانونی برای مجوز جستوجوی کار اقدام کنید.
همچنین بخوانید: مهاجرت به سوئیس لیسانس | مهاجرت به سوئیس دکترا | لیست دانشگاههای سوئیس | مدارک مورد نیاز برای اپلای سوئیس
شرایط نمره زبان برای تحصیل ارشد در سوئیس در سال ۲۰۲۵ چیست؟
شرایط زبان بسته به دانشگاه و رشته متفاوت است. بسیاری از برنامههای انگلیسیزبان به مدرک IELTS 7 یا TOEFL iBT 100 نیاز دارند و حداقل نمره در بخشهای گفتاری و نوشتاری نیز تعیین میشود. برای برنامههای آلمانی یا فرانسوی، آزمونهای DSH یا DELF/DALF مورد قبولاند. برخی رشتهها سطح B2 یا C1 را میپذیرند؛ بنابراین حتماً صفحه برنامه مورد نظر را بررسی کنید.
هزینه تحصیل و زندگی دانشجویان ارشد در سوئیس در ۲۰۲۵ چقدر است؟
شهریه دانشگاههای دولتی معمولاً بین ۵۰۰ تا ۹۵۰ فرانک در هر ترم است. هزینههای زندگی ماهانه بسته به شهر بین ۳٬۰۰۰ تا ۵٬۰۰۰ فرانک است و شامل مسکن، غذا، حملونقل و بیمه سلامت میشود. دانشگاه سنتگالن میانگین هزینه سالانه را ۲۵٬۰۰۰ تا ۳۰٬۰۰۰ فرانک برآورد کرده است.
چگونه میتوان برای بورسیههای ارشد سوئیس در ۲۰۲۵ اقدام کرد؟
بورسیههای دولتی سوئیس (بورسیههای تعالی فدرال) از ماه اوت اعلام میشوند و مهلت ارسال درخواست بین سپتامبر تا دسامبر است. این بورسیهها شامل کمک هزینه زندگی و معافیت از شهریه هستند. دانشگاهها نیز بورسیههای اختصاصی مانند بورسیه ESOP ETH Zurich ارائه میدهند که شامل ۱۲٬۰۰۰ فرانک در هر ترم است. برای اقدام، باید رزومه و پروژه تحقیقاتی قوی ارائه کرده و در مهلتهای تعیین شده در وبسایت هر بورسیه ثبت نام کنید.
فرآیند اخذ ویزای تحصیلی سوئیس در سال ۲۰۲۵ شامل چه مراحلی است؟
ابتدا پس از دریافت پذیرش از دانشگاه، با سفارت یا کنسولگری سوئیس در کشور خود تماس بگیرید و فرم ویزای نوع D را تکمیل کنید. مدارک لازم شامل پاسپورت، نامه پذیرش، اثبات توان مالی حداقل ۲۱٬۰۰۰ فرانک، بیمه سلامت و قرارداد مسکن است. هزینه ویزا بین ۵۰ تا ۱۰۰ فرانک به علاوه ۹۵ فرانک هزینه پردازش است. پس از ورود به سوئیس باید ظرف ۱۴ روز ثبتنام کرده و اجازه اقامت دریافت کنید.
آیا پس از اتمام تحصیل ارشد میتوان در سوئیس کار کرد؟
سوئیس ویزای اختصاصی «کار پس از تحصیل» ندارد. اما دانشجویان غیر اروپایی میتوانند اجازه اقامت خود را تا شش ماه تمدید کنند تا کار مرتبط با رشته خود بیابند. این تمدید با ارائه مدرک فارغالتحصیلی و اثبات توان مالی (حداقل ۱۰٬۵۰۰ فرانک) صادر میشود. در صورت یافتن کار، کارفرما باید برای اجازه کار اقدام کند و پس از صدور آن میتوانید اقامت کاری دریافت کنید.