سوئیس یکی از بهترین کشورها برای تحصیل و زندگی است. سیستم آموزش عالی این کشور در رتبه‌بندی‌های جهانی جزو برترین‌ها قرار دارد و دانشگاه‌هایی مانند ETH Zurich و EPFL در رتبه‌های بالای جهان قرار می‌گیرند. علاوه‌بر کیفیت عالی آموزش و امکانات پژوهشی، ثبات اقتصادی و فرصت‌های شغلی پس از فارغ‌التحصیلی از جمله دلایل جذابیت مهاجرت تحصیلی به سوئیس هستند. با این حال هزینههای زندگی و تحصیل نسبتا بالاست و فرایند اخذ پذیرش و ویزا نیازمند آماده‌سازی دقیق است. در این صفحه تمامی مراحل مهاجرت تحصیلی برای دوره لیسانس در سوئیس در سال ۲۰۲۵ را توضیح می‌دهیم.
همچنین بخوانید: راهنمای جامع مهاجرت تحصیلی | مهاجرت تحصیلی به سوئیس | هزینه اپلای و زندگی در سوئیس
شرایط پذیرش در مقطع لیسانس در سوئیس
مدارک مورد نیاز و معادل‌سازی
- مدرک پایان تحصیلات متوسطه: متقاضی باید گواهی پایان تحصیلات متوسطه معتبر و معادل «Matura» سوئیس ارائه کند. طبق دستورالعمل‌های دانشگاه زوریخ، مدرک باید حداقل شامل شش درس عمومی در سه سال آخر باشد: زبان اول (زبان مادری)، زبان دوم (زبان خارجی)، ریاضیات، علوم طبیعی (زیست، شیمی یا فیزیک)، علوم انسانی و اجتماعی (تاریخ، جغرافیا یا اقتصاد/حقوق) و یک درس انتخابی از میان این حوزه‌ها یا رایانه/فلسفه. حداقل ۹۰٪ آموزش دورهٔ متوسطه باید شامل دروس عمومی باشد.
- ترجمه رسمی مدارک: اگر مدارک به زبان‌های آلمانی، فرانسوی، ایتالیایی یا انگلیسی نباشند، باید ترجمه رسمی ارائه شود.
- ریز نمرات و معدل: برخی دانشگاه‌ها برای داوطلبان با مدرک خارجی حداقل معدل تعیین می‌کنند و ممکن است تکمیل آزمون تکمیلی ECUS یا آزمون ورودی اجباری باشد. برای مثال، EPFL و ETH Zurich برای داوطلبانی که مدرک معادل ندارند، آزمون ورودی برگزار می‌کنند.
- گواهی زبان: تقریباً همهٔ برنامه‌های لیسانس در سوئیس به زبان آلمانی، فرانسوی یا ایتالیایی تدریس می‌شوند؛ بنابراین داوطلبان خارجی باید مهارت زبان در سطح C1 یا بالاتر را اثبات کنند. دانشگاه زوریخ برای برنامه‌های انگلیسی‌زبان نمره‌ی آیلتس ۷ (حداقل ۶٫۵ در صحبت کردن و نوشتن) یا تافل iBT 100 (حداقل نمرهٔ ۲۵ در صحبت کردن و ۲۶ در نوشتن) را پذیرفته و همچنین آزمون‌های CAE یا CPE را قبول دارد. برای زبان آلمانی، گواهی‌هایی مثل Goethe-Zertifikat C1، DSH2/3 یا TestDaF با میانگین TDN 4 و حداقل TDN 3 در همهٔ بخش‌ها مورد قبول هستند. برای فرانسوی گواهی DALF C1، برای ایتالیایی PLIDA C1 و برای اسپانیایی DELE C1 پذیرفته می‌شود.
- انگیزه‌نامه و توصیه‌نامه: داوطلب باید توضیح دهد که چرا قصد تحصیل در سوئیس را دارد و اهداف آیندهٔ خود را شرح دهد. برخی دانشگاه‌ها توصیه‌نامه از دبیر یا استاد پیشین می‌خواهند.
- نحوه ارسال درخواست: اکثر دانشگاه‌ها از طریق پورتال آنلاین درخواست‌ها را می‌پذیرند. لازم است فرم آنلاین تکمیل، هزینهٔ بررسی پرداخت و مدارک درخواستی بارگذاری شود. تصمیم‌گیری دربارهٔ پذیرش معمولاً تا سه ماه طول می‌کشد.
معادل‌سازی و آزمون‌های تکمیلی
اگر مدرک متوسطهٔ شما در کشوری صادر شده که عضو کنوانسیون لیسبون نیست، باید در آزمون تکمیلی ECUS شرکت کنید. این آزمون هر سال در ماه اوت برگزار می‌شود و ثبت‌نام آن تنها از طریق دانشگاه پذیرنده امکان‌پذیر است. برای دانشگاه‌های فدرال (ETH Zurich و EPFL)، بسته به نوع مدرک، یا آزمون «Reduced Entrance Examination» یا آزمون ورودی کامل برگزار می‌شود.
مهلت‌های اپلای
مهلت‌های اپلای بین دانشگاه‌ها متفاوت است، اما به طور کلی عبارت‌اند از:
- ترم پاییز (Fall 2025): دانشگاه زوریخ بین ۱ ژانویه تا ۳۰ آوریل برای تمامی متقاضیان (به جز متقاضیان نیازمند ویزا) درخواست می‌پذیرد. داوطلبان نیازمند ویزا باید تا ۲۸ فوریه درخواست خود را ثبت کنند. برخی دانشگاه‌ها دورهٔ تمدیدی برای داوطلبان داخلی دارند.
- ترم بهار (Spring 2026): برای اکثر رشته‌ها، بازهٔ زمانی ۱ ژوئیه تا ۳۰ نوامبر است. متقاضیان نیازمند ویزا باید حداکثر تا ۳۱ ژوئیه درخواست دهند.
پیشنهاد می‌شود حداقل شش ماه پیش از شروع ترم مدارک خود را آماده و ارسال کنید تا فرصت کافی برای دریافت پاسخ پذیرش و آماده‌سازی ویزا داشته باشید.
آزمون‌های مورد نیاز
آزمون‌های زبان
| آزمون | نمره مورد قبول | توضیحات |
|---|---|---|
| IELTS Academic | حداقل ۷ (حداقل ۶٫۵ در گفتاری و نوشتاری) | برای برنامه‌های انگلیسی‌زبان در دانشگاه زوریخ (UZH) و برخی دانشگاه‌های خصوصی. |
| TOEFL iBT | حداقل ۱۰۰ (گفتاری ۲۵، نوشتاری ۲۶) | نتیجه آزمون باید مستقیماً از ETS ارسال شود. نسخه Home Edition پذیرفته نمی‌شود. |
| Goethe-Zertifikat C1 / TestDaF / DSH2 | سطح C1 آلمانی | برای برنامه‌های آلمانی‌زبان (عمدتاً دوره‌های کارشناسی در دانشگاه‌های دولتی). |
| DALF C1 (فرانسوی) | سطح C1 | برای برنامه‌های فرانسوی‌زبان در دانشگاه‌های ژنو و لوزان. |
| PLIDA / CELI / CILS C1 (ایتالیایی) | سطح C1 | برای برنامه‌های ایتالیایی‌زبان مانند Università della Svizzera Italiana در لوگانو. |
| DELE C1 (اسپانیایی) | سطح C1 | برای برخی رشته‌های زبان و ادبیات اسپانیایی. |
🔹 داده‌ها بر اساس الزامات رسمی پذیرش دانشگاه‌های ETH Zürich، EPFL، University of Zurich، University of Geneva و Swissuniversities گردآوری شده‌اند. 🔹 برای هر برنامه تحصیلی، بررسی الزامات خاص دانشگاه الزامی است.
آزمون‌های ورودی دانشگاه‌ها
- آزمون ورودی ETH Zurich و EPFL: داوطلبانی که دیپلم دبیرستان‌شان از نظر سوئیس معادل Matura نیست باید در آزمون ورودی کامل یا Reduced Entrance Examination شرکت کنند.
- ECUS (Complementary Examination): برای متقاضیانی که مدرک آنها از کشورهای خارج از کنوانسیون لیسبون صادر شده، لازم است آزمون ECUS را بگذرانند. این آزمون در ماه اوت برگزار می‌شود و ثبت‌نام آن از طریق دانشگاه انجام می‌گیرد.
هزینههای تحصیل و زندگی در سوئیس
شهریهٔ دانشگاه‌ها
سوئیس برخلاف بسیاری از کشورهای پیشرفته، شهریهٔ نسبتاً معقولی دریافت می‌کند. جدول زیر شهریهٔ هر ترم برای برخی دانشگاه‌های دولتی در سال تحصیلی ۲۰۲۵/۲۶ را نشان می‌دهد:
| دانشگاه | شهریه هر ترم برای شهروندان سوئیس (CHF) | شهریه هر ترم برای دانشجویان بین‌المللی (CHF) |
|---|---|---|
| University of Basel | ۸۵۰ | ۸۵۰ |
| University of Bern | ۷۵۰ | ۹۵۰ |
| University of Geneva | ۴۳۵ | ۴۳۵ |
| University of Lausanne | ۵۰۰ | ۵۰۰ |
| University of Lucerne | ۷۲۵ | ۱٬۰۲۵ |
| University of St. Gallen (HSG) | ۱٬۰۰۰ (لیسانس) | ۲٬۹۰۰ (لیسانس) |
| Università della Svizzera Italiana (USI) | ۱٬۱۰۰ | ۳٬۱۰۰ |
| University of Zurich (UZH) | ۷۲۰ | ۱٬۲۲۰ |
| ETH Zurich | ۷۳۰ | ۲٬۱۹۰ |
| EPFL (École Polytechnique Fédérale de Lausanne) | ۷۳۰ | ۲٬۱۹۰ |
🔹 مبالغ فوق بر اساس شهریه‌های رسمی سال ۲۰۲۵ از وب‌سایت دانشگاه‌ها (ETHZ, EPFL, UZH, UniGE, UniBE, UniBS, UniSG, USI, UNIL, UniLU) گردآوری شده‌اند. 🔹 شهریه‌ها ممکن است برای مقاطع کارشناسی ارشد یا رشته‌های خاص (مثل MBA یا پزشکی) متفاوت باشند.
نکته: شهریهٔ بالا مربوط به هر ترم (semester) است و سال تحصیلی معمولاً دو ترم دارد؛ بنابراین شهریهٔ سالانه را می‌توان دو برابر کرد. برخی دانشگاه‌ها علاوه بر شهریه، هزینهٔ خدمات دانشجویی (۲۵ تا ۹۰ فرانک) و هزینهٔ یک‌بارهٔ ثبت‌نام (۵۰ تا ۱۵۰ فرانک) دریافت می‌کنند.
هزینههای زندگی
هزینهٔ زندگی در سوئیس بالا است و بسته به شهر متفاوت می‌باشد. طبق دستورالعمل اداره مهاجرت کانتون زوریخ، دانشجویان بین‌المللی باید ثابت کنند که سالانه ۲۱٬۰۰۰ فرانک موجودی دارند که معادل حدود ۱٬۷۵۰ فرانک در ماه است. وب‌سایت educations.com نیز هزینهٔ ماهانهٔ زندگی برای دانشجویان را بین ۱٬۵۰۰ تا ۲٬۵۰۰ فرانک شامل اجاره مسکن، غذا، حمل‌ونقل و هزینههای شخصی برآورد کرده است. برای کاهش هزینه‌ها می‌توان از خوابگاه‌های دانشجویی، اشتراک مسکن یا استفاده از کارت‌های تخفیف برای حمل‌ونقل عمومی بهره برد.
راهکارهای کاهش هزینه
- خوابگاه یا آپارتمان مشترک: اجارهٔ خوابگاه نسبت به اجارهٔ مستقل ارزان‌تر است. در شهرهایی مانند زوریخ و ژنو، خوابگاه‌های دانشجویی بین ۵۰۰ تا ۱٬۰۰۰ فرانک در ماه هزینه دارند.
- کار دانشجویی: دانشجویان با ویزای تحصیلی می‌توانند در طول ترم حداکثر ۱۵ ساعت در هفته و در تعطیلات تا ۴۰ ساعت کار کنند. کار دانشجویی می‌تواند بخشی از هزینههای زندگی را پوشش دهد.
- بورسیه و کمک‌هزینه: استفاده از بورسیه‌های دانشگاهی یا کمک‌هزینه‌های دولت کانتون می‌تواند هزینه‌ها را کاهش دهد. در بخش بعد به انواع بورسیه‌ها اشاره می‌کنیم.
بورسیه‌های تحصیلی برای دانشجویان لیسانس
در سوئیس بورسیه‌های دولتی عمدتاً برای مقاطع کارشناسی ارشد و دکترا در نظر گرفته شده‌اند؛ اما برخی دانشگاه‌ها و مؤسسات خصوصی، بورسیه‌های قابل توجهی برای دورهٔ لیسانس ارائه می‌دهند:
- بورسیه‌های شایستگی فرانکلین (Franklin University Switzerland): این دانشگاه برای تمامی پذیرفته‌شدگان بر اساس سوابق تحصیلی دبیرستان بورسیهٔ شایستگی تعیین می‌کند. اولویت با کسانی است که تا ۱ دسامبر برای ترم پاییز درخواست می‌دهند و این بورسیه تا چهار سال (هشت ترم) قابل تمدید است. علاوه بر آن بورسیه‌های نیاز مالی نیز بر اساس نیاز دانشجو اعطا می‌شود.
- بورسیه‌های ویژه فرانکلین: این شامل جوایزی مانند «SUNY‑FUS 2+2»، «Franklin Honors Program Award» و «The Ambassador Wilfried Geens Award» می‌شود که برای دانشجویان با سوابق خاص یا استعدادهای ویژه در نظر گرفته شده و مبلغ آنها بین ۳٬۰۰۰ تا ۱۰٬۰۰۰ دلار در سال است.
- بورسیه‌های دانشگاه‌های کانتونی: برخی دانشگاه‌های دولتی تخفیف شهریه یا بورسیهٔ محدود برای دانشجویان ممتاز بین‌المللی ارائه می‌کنند. برای اطلاع از شرایط دقیق باید به وب‌سایت هر دانشگاه مراجعه کنید.
- کمک‌هزینه‌های شرکت‌ها و بنیادها: بنیادهای خصوصی و شرکت‌های بین‌المللی فعال در سوئیس گاهی بورس تحصیلی برای رشته‌های خاص (مثلاً فناوری اطلاعات یا مهندسی) ارائه می‌دهند. برای مثال بورسیه‌های شرکت‌های دارویی در بازل یا بانک‌ها در زوریخ.
دانشگاه‌های برتر سوئیس برای لیسانس
جدول زیر پنج دانشگاه برتر سوئیس بر اساس داده‌های رتبه‌بندی جهانی Times Higher Education 2025 را نشان می‌دهد:
علاوه‌بر این دانشگاه‌ها، University of Zurich و Università della Svizzera Italiana (USI) نیز گزینه‌های محبوب هستند. دانشگاه زوریخ بزرگ‌ترین دانشگاه سوئیس بوده و طیف وسیعی از رشته‌های لیسانس را ارائه می‌دهد؛ USI واقع در لوگانو برنامه‌های ایتالیایی‌زبان و انگلیسی‌زبان متعددی دارد.
مراحل پس از پذیرش
دریافت ویزای دانشجویی
برای اقامت بیش از سه ماه باید ویزای ملی نوع D بگیرید. بر اساس راهنمای دانشگاه زوریخ:
- تماس با سفارت سوئیس حداقل سه ماه قبل از ورود: باید فرم درخواست ویزا را در سه نسخه پر کرده و شخصاً به سفارت ارائه کنید. ورود با ویزای توریستی امکان تبدیل به اقامت دانشجویی ندارد.
- مدارک لازم:
- فرم درخواست ویزا و سه عکس پاسپورتی
- پاسپورت معتبر که حداقل سه ماه بعد از پایان دورهٔ تحصیل اعتبار داشته باشد
- نامه پذیرش دانشگاه
- رزومه و مدارک تحصیلی ترجمه‌شده
- انگیزه‌نامه شامل دلایل تحصیل در سوئیس و برنامه‌های آینده
- تعهدنامه مبنی بر ترک سوئیس پس از اتمام تحصیل
- اثبات توان مالی: ارائه صورت‌حساب بانکی یا گواهی بورسیه که نشان دهد حداقل ۲۱٬۰۰۰ فرانک در سال برای هزینههای تحصیل و زندگی دارید
- بیمه درمانی معتبر
- پرداخت هزینههای ویزا: هزینه ویزا بسته به کشور مبدا متفاوت است؛ برخی سفارت‌ها برای دانشجویان معافیت‌هایی قائل می‌شوند
- اقامت پس از ورود: ظرف ۱۴ روز پس از ورود باید در ادارهٔ ثبت ساکنان (Residents Registration Office) ثبت‌نام کنید و اجازهٔ اقامت دریافت کنید
زندگی در سوئیس
سوئیس کشور چندزبانه‌ای است؛ آلمانی، فرانسوی، ایتالیایی و رومانش زبان‌های رسمی هستند. آشنایی با زبان محلی کمک زیادی به زندگی روزمره و یافتن کار پاره‌وقت می‌کند. فرهنگ سوئیسی بر نظم، وقت‌شناسی و احترام به قوانین تأکید دارد. داشتن بیمه درمانی اجباری است و دانشجویان باید پوشش درمانی مناسب تهیه کنند.
فرصت‌های شغلی پس از فارغ‌التحصیلی
بازار کار سوئیس به‌خصوص در حوزه‌های مهندسی، فناوری اطلاعات، داروسازی و مالی بسیار پویاست و دستمزدها نسبتاً بالا هستند. دولت سوئیس برای فارغ‌التحصیلان بین‌المللی که مدرک خود را از دانشگاه‌های این کشور گرفته‌اند امکان اقامت موقت فراهم می‌کند:
- اجازهٔ اقامت برای جست‌وجوی کار: طبق دستورالعمل دانشگاه USI، همهٔ فارغ‌التحصیلان بین‌المللی می‌توانند برای اجازهٔ اقامت نوع L به مدت حداکثر ۶ ماه به‌منظور جست‌وجوی کار درخواست بدهند. اگر در این مدت شغلی پیدا کنند، کارفرما باید برای اجازهٔ کار اقدام کند؛ در غیر این صورت، اجازهٔ L تمدید نمی‌شود و فرد باید کشور را ترک کند.
- کار پاره‌وقت حین تحصیل: دانشجویان می‌توانند در طول ترم تا ۱۵ ساعت در هفته و در تعطیلات به‌صورت تمام‌وقت کار کنند. تجربه کاری در طول تحصیل می‌تواند به یافتن شغل پس از فارغ‌التحصیلی کمک کند.
- شبکه‌سازی و دوره‌های کارآموزی: شرکت در رویدادهای دانشگاهی و دوره‌های کارآموزی، فرصت خوبی برای آشنایی با کارفرمایان است. بازار کار سوئیس به توصیه‌نامه و سابقهٔ حرفه‌ای توجه ویژه‌ای دارد.
- مسیر اقامت دائم: پس از یافتن شغل و چند سال کار در سوئیس، امکان درخواست اجازهٔ اقامت B و سپس اقامت دائم (C) وجود دارد. قوانین دقیق بسته به ملیت و مدت اقامت متفاوت است.
نتیجه‌گیری
تحصیل در سوئیس در مقطع لیسانس فرصت‌های علمی و حرفه‌ای بی‌نظیری فراهم می‌کند. برای موفقیت در این مسیر باید مدارک تحصیلی معتبر، مهارت زبان در سطح بالا و توان مالی کافی داشته باشید. دانشگاه‌های برتر سوئیس در رتبه‌بندی‌های جهانی جایگاه بالایی دارند و شهریهٔ نسبتا قابل‌قبولی دریافت می‌کنند، اما هزینهٔ زندگی بالا است. برنامه‌ریزی زودهنگام، آگاهی از مهلت‌های اپلای و شرایط ویزا، و استفاده از بورسیه‌ها و کار دانشجویی می‌تواند مسیر مهاجرت تحصیلی را هموارتر کند.
همچنین بخوانید: مهاجرت به سوئیس ارشد | مهاجرت به سوئیس دکترا | لیست دانشگاه‌های سوئیس | مدارک مورد نیاز برای اپلای سوئیس
آیا بدون مدرک زبان می‌توان برای تحصیل لیسانس در سوئیس اقدام کرد؟
خیر. تقریباً تمام برنامه‌های لیسانس در سوئیس به آلمانی، فرانسوی یا ایتالیایی تدریس می‌شوند و دانشگاه‌ها سطح C1 را به عنوان حداقل مهارت لازم می‌پذیرند. برای برنامه‌های انگلیسی‌زبان نیز باید آیلتس حداقل ۷ یا تافل ۱۰۰ ارائه شود.
هزینه زندگی دانشجویی در زوریخ چقدر است؟
اداره مهاجرت کانتون زوریخ از دانشجویان می‌خواهد ثابت کنند که سالانه ۲۱٬۰۰۰ فرانک (حدود ۱٬۷۵۰ فرانک در ماه) برای هزینههای زندگی و تحصیل در اختیار دارند. برآوردهای دیگر هزینهٔ ماهانهٔ زندگی در شهرهای بزرگ را بین ۱٬۵۰۰ تا ۲٬۵۰۰ فرانک شامل اجاره، غذا و حمل‌ونقل اعلام کرده‌اند.
مهلت اپلای برای ترم پاییز در دانشگاه‌های سوئیس چه زمانی است؟
مهلت دقیق در هر دانشگاه متفاوت است، اما به‌طور کلی دانشگاه‌ها بین ژانویه تا آوریل برای ترم پاییز درخواست می‌پذیرند. دانشگاه زوریخ از ۱ ژانویه تا ۳۰ آوریل و برای داوطلبان نیازمند ویزا تا ۲۸ فوریه مهلت تعیین کرده است.
آیا پس از اتمام تحصیل می‌توان در سوئیس کار پیدا کرد؟
بله. فارغ‌التحصیلان بین‌المللی می‌توانند اجازهٔ اقامت ۶ ماهه برای جست‌وجوی کار دریافت کنند و در صورت یافتن شغل، کارفرما برای اجازهٔ کار اقدام می‌کند. اگر در این مدت کار پیدا نکنند، باید سوئیس را ترک کنند.
کدام دانشگاه سوئیس برای مهندسی در مقطع لیسانس مناسب‌تر است؟
دانشگاه ETH Zurich و École Polytechnique Fédérale de Lausanne (EPFL) دو مرکز برتر مهندسی در سوئیس هستند و در رتبه‌بندی جهانی ۲۰۲۵ به ترتیب در جایگاه‌های ۱۱ و ۳۲ قرار دارند. این دانشگاه‌ها آزمایشگاه‌های پیشرفته و ارتباطات گسترده با صنعت دارند و فارغ‌التحصیلان آنها به‌راحتی در بازار کار جذب می‌شوند.
